Home > Locatie > Sint-Augustinuskerk

Een historische kerk als concertzaal

 

AMUZ is gesitueerd in en rondom de barokke Sint-Augustinuskerk, gelegen in de trendy Kammenstraat in het centrum van Antwerpen. Het gebouw combineert een indrukwekkend historisch kader met een prachtige hedendaagse architectuur.

 

Augustijnenklooster

De huidige concertzaal van AMUZ was ooit de kloosterkerk van de paters augustijnen. Deze orde vestigde zich vierhonderd jaar geleden in Antwerpen, waar ze in de Everdijstraat het gebouw van een pas verhuisde brouwerij kreeg toegewezen. Door aankopen en bijbouwen konden de paters het klooster drastisch uitbreiden tot het zeventig jaar later het hele gebied tussen de Everdijstraat, de Kammenstraat en de Oudaan innam.

De kerk was het eerste grote bouwproject van het latere augustijnenklooster. Ze werd tussen 1615 en 1618 opgetrokken onder leiding van Wenzel Coebergher, hofarchitect van de aartshertogen Albrecht en Isabella. De bouwstijl wordt als vroegbarok omschreven maar vooral in de gevel zijn nog duidelijke kenmerken van de lokale renaissancetradities terug te vinden. Deze schermgevel verbergt een driebeukig schip zonder transept en met een relatief groot koorgedeelte. Dat interieur straalt al heel wat meer de moderniteit van toen uit: de barok.

Enkele bijgebouwen leunen tegen de kerk aan. Achter het koorgedeelte bevindt zich de ruime sacristie met nog restanten van de oorspronkelijke inrichting. Aan de noordkant is er de kosterwoning uit de tijd dat Sint-Augustinus een parochiekerk was. Dat gedeelte verschaft nu onderdak aan de kantoren van AMUZ.

In de zuiderbeuk geeft een poort  toegang tot de Onze-Lieve-Vrouwekapel. Deze winterkapel dateert van 1857. Dit merkwaardige stukje neobyzantijnse architectuur met overweldigende muurschilderingen is heringericht als foyer.

 

Beschermd monument

De Sint-Augustinuskerk en haar bijgebouwen werden in 1939 wettelijk beschermd als monument. Dat was vooral omdat Antwerpens grootste schilders speciaal voor deze kerk elk een altaarstuk hadden gemaakt. De kerk werd dus gezien als een schrijn voor die kunstwerken. Rubens schilderde het doek voor het hoofdaltaar, Jordaens en Van Dyck verfraaiden respectievelijk het Apollonia- en het Augustinusaltaar in de rechter- en linkerzijbeuk. Deze indrukwekkende kunstwerken bevinden zich momenteel in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSKA). De 20ste-eeuwse kopieën die lang in de Sint-Augustinuskerk hingen, zijn van de hand van Leon Van Ryssegem en krijgen eveneens een nieuwe bestemming. In het kader van Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert realiseerde Jan Fabre drie nieuwe kunstwerken die werden geïntegreerd in de voormalige Sint-Augustinuskerk, nu AMUZ.

 

Herbestemming

De recente restauratie en herbestemming gingen gepaard met enkele nieuwbouwprojecten. Het opvallendst zijn het toegangsgebouw voor het publiek, in de Kammenstraat, en de goed uitgeruste artiestenloges aan de achterzijde van het complex. De capaciteit van de foyer werd vergroot door een uitbreiding naast de winterkapel. De voorzieningen voor publiek en muzikanten zijn tot in de puntjes verzorgd.

Als concertzaal is de kerk vandaag het hart van AMUZ. Die herbestemming noodzaakte wel enkele aanpassingen. Zo zorgt geluidsisolatie nu voor een muisstille zaal te midden van het stadsgewoel. Ook de akoestiek werd geoptimaliseerd. Publiek en muzikanten, kunstwerken en muziekinstrumenten profiteren bovendien van een uitgekiende klimaatregeling. Alle technische aanpassingen werden uitgevoerd met het grootste respect voor het monument.

De concertzaal wordt beheerd door de vzw AMUZ (Festival van Vlaanderen Antwerpen) die verleden en heden op harmonieuze wijze verenigt. Op die manier is de Sint-Augustinuskerk het kader geworden voor een zorgvuldige omgang met kunst- en cultuurhistoriek binnen een eigentijds en publieksgericht beleid.